Rozmowa z Adamem Pelcem, radcą prawnym pomagającym mieszkańcom powiatu brzozowskiego w ramach nieodpłatnej pomocy prawnej.

Sebastian Czech: Udzielanie w samorządach bezpłatnych porad prawnych, to oceniając z rocznej perspektywy, trafna decyzja?
Adam Pelc: Pomysł dobry, choć jego realizacja obarczona jest pewnymi niedociągnięciami. Jedno z podstawowych dotyczy niedostatecznego nagłośnienia sprawy w kwestii dokładnego wskazania osób, którym ta pomoc przysługuje. Ludzie słyszą o darmowych poradach prawnych, przychodzą do konkretnego punktu i nie wiedzą, czy są do niej uprawnieni. Kiedy ich o to pytam dziwią się, że mogą z niej korzystać jedynie określone grupy.

S. Cz.: Może działa tutaj magia słowa „nieodpłatna”. Jak widzimy, że coś jest za darmo, to kolejnych informacji już nie czytamy, tylko udajemy się w ciemno pod wskazany adres?
A. P.: Na pewno jest coś na rzeczy. Zresztą prawdę mówiąc nieodpłatna pomoc prawna, to w jakimś stopniu konkurencja dla prywatnych kancelarii. Uprawnione osoby oszczędzają za otrzymane porady realne pieniądze.

S. Cz.: O jakich kwotach mówimy?
A. P.: Trudno precyzyjnie wymieniać sumy, bo wszystko zależy od dziedziny prawa i zakresu udzielonej informacji. Jeśli sprawa jest nietypowa, wymagająca analizy materiałów, orzeczeń sądowych, innymi słowy dużego nakładu pracy, sporego zaangażowania czasu, to zapłacimy więcej. W przypadku zaś prostej i szybkiej odpowiedzi poniesiemy mniejsze koszty.

S. Cz.: Czyli mniej więcej od jakich stawek zaczynają się porady w kancelariach?
A. P.: Za poradę w sprawach prostych, wymagających podstawowych informacji do rozwiązania problemu, płacimy do 100 złotych. Im kwestia bardziej skomplikowana, tym więcej zapłacimy za jej rozwikłanie.

S. Cz.: Tematyka porad w nieodpłatnych punktach pomocy prawnej jest powtarzalna?
A. P.: Generalnie zależy od wieku zainteresowanych. Młodzi uprawnieni, do 26 roku życia, pytają z reguły o studia, na przykład poruszają zagadnienia związane z urlopem dziekańskim, czasem zwracają się o pomoc w sprawach alimentacyjnych i rozwodowych. Natomiast wśród starszych, którzy ukończyli 65 lat, dominują sprawy spadkowe i gruntowe niezałatwione od wielu lat.

S. Cz.: Więc mamy ścisłe przyporządkowanie spraw do wieku petentów?
A. P.: Zdecydowanie występują tutaj określone schematy. Nie zdarzyło mi się jeszcze, żeby ktoś młody roztrząsał problemy spadkowe, czy dociekał w sprawach gruntowych.

S. Cz.: W sprawach karnych również zwracają się ludzie o pomoc?
A. P.: Rzadko, ale trafiają się takowe przypadki. Chodzi najczęściej o pobicia, kradzieże lub znęcanie się dzieci nad starszymi rodzicami.

S. Cz.: Częściej udziela pan porad słownych, czy pomaga sporządzić stosowne pisma kierowane do różnych instytucji?
A. P.: Jeśli zainteresowany pyta ogólnie co można zrobić w danej sprawie, czy jakie prawa i obowiązki mu przysługują, to wówczas ograniczam się do odpowiedzi słownej. Jeżeli natomiast osoba ma mieć wszczęte postępowanie administracyjne i nie wie, jak nim pokierować, aby zabezpieczyć należycie swoje interesy, czy też jeśli posiada wezwanie do organu administracji publicznej, a z dokumentów jasno wynika, że musi opisać daną sytuację, to wtedy sporządzamy pisma. Ale pamiętajmy, że tylko i wyłącznie pisma przedprocesowe. Tych, które dotyczą toczących się już postępowań nie możemy przygotowywać.

S. Cz.: Przypomnijmy, jakich konkretnie spraw dotyczy nieodpłatna pomoc prawna?
A. P.: Z zakresu prawa pracy, cywilnego, spraw administracyjnych, spraw karnych, przygotowania do rozpoczęcia działalności gospodarczej, ubezpieczenia społecznego, spraw rodzinnych, prawa podatkowego z wyłączeniem spraw podatkowych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Pomoc nie obejmuje spraw z zakresu prawa celnego, dewizowego, handlowego i działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowania do jej rozpoczęcia.

S. Cz.: Fakt, że ludzie korzystają z tego typu pomocy świadczy o rosnącej w społeczeństwie świadomości prawnej?
A. P.: Oczywiście, że tak. To znak czasów, czyli doby Internetu, wszelkich porad publikowanych na prawnych serwisach internetowych. Spora część osób przychodzących do punktów nieodpłatnych porad prawnych dysponuje wiedzą na temat poruszanych spraw. Oczekują bardzo konkretnych odpowiedzi, na przykład na temat celowości wniesienia apelacji. Jeśli zasadność jest wątpliwa odstępują od takich zamiarów ze względu chociażby na dodatkowe koszty postępowania w II instancji.

S. Cz.: Jaki zakres porad obejmuje punkt „rozpoczęcie działalności gospodarczej”?
A. P.: O pierwszych działaniach, jakie należy podjąć, czyli jakie formularze wypełnić, gdzie je złożyć, w jakim terminie, jakie informacje w nich zawrzeć, jakie kryteria należy spełniać.

S. Cz.: Miał pan jakąś nietypową, zaskakującą sprawę?
A. P.: Pamiętam, jak jedna z osób zwróciła się do mnie z poradą w sprawie złożenia do sądu wniosku o skorygowanie aktu notarialnego z 1942 roku, czyli sprzed 75 lat.

S. Cz.: Więcej ludzi przychodzi starszych, po 65 roku życia, czy młodych, przed ukończeniem 26 roku życia?
A. P.: Zdecydowanie starszych. Sporą grupę stanowią też uprawnieni otrzymujący świadczenia z Miejskiego Ośrodka
Pomocy Społecznej. Ich problemy dotyczą między innymi spraw związanych z lokalami czynszowymi, czy wniosków o 
rozłożenie na raty lekkomyślnie zaciągniętych kredytów.

S. Cz.: Podsumujmy na koniec, kto należy do grupy osób uprawnionych do korzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej?
A. P.: Pobierający świadczenie z pomocy społecznej, wszyscy, którzy ukończyli 65 rok życia, młodzi do ukończenia 26 roku życia, posiadający Kartę Dużej Rodziny, weterani, kombatanci, osoby dotknięte klęską żywiołową, a od tego roku również kobiety w ciąży.

Lokalizacja punktów nieodpłatnej pomocy prawnej:
Brzozów – budynek Starostwa Powiatowego, ul. 3-go Maja 51, III piętro, pokój nr 45 obsługiwany przez radców prawnych codziennie w godzinach 8.00 – 12.00 w poniedziałek, wtorek, czwartek, piątek, 12.00 – 16.00 w środę.

Jasienica Rosielna – budynek Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej obsługiwany przez Centrum Poradnictwa Prawnego PRAWNIKON. Dyżury również pełnione są przez adwokatów i radców prawnych w godzinach 8.00 – 12.00 od poniedziałku do piątku.

Nozdrzec – budynek Domu Strażaka obsługiwany przez adwokatów w godzinach od 8.30 - 12.30 od poniedziałku do piątku.W roku 2016 udzielono łącznie 532 porady prawne we wszystkich wymienionych wyżej punktach. Nadzór organizacyjny nad systemem nieodpłatnej pomocy prawnej w powiecie brzozowskim sprawuje Starostwo Powiatowe w Brzozowie. Zapraszamy mieszkańców do skorzystania z darmowej pomocy świadczonej przez wysoko wykwalifikowaną kadrę prawniczą.